مشارکت جمعی در طراحی معماری شیوه ای مناسب و راهبردی در زمینه ی آموزش معماری به شمار می رود و گروه تنها به مثابه مجموعه ای از افراد عمل نمی کنند؛ بلکه همراهی و همکاری گروهی منجر به هم افزایی گشته، طبیعتاً نتیجه ی کار از مجموع توانمندی های افراد فراتر می رود. در این گونه طراحی، مشارکت در همه ی اجزای یک طرح و محصول، ارتباطات مفید وسازنده ی افرادی است که به نحوی درگیر فرآیند طراحی بوده اند. برهمین اساس شیوه ی پیشنهادی پژوهش مبتنی مشارکت جمعی، امری مثبت و ارزشمند ارزیابی میگردد؛ زیرا در مراحل رشد علمی و فرهنگی جوامع، مشارکت همه ی اجزای جامعه تأثیر گذار و نقش آفرین خواهد بود. در سال های اخیر فرآیند معماری و آموزش آن، یکی از مباحث مهم در این زمینه به شمار می رود. اهمیت و حساسیت آموزش معماری به عنوان یک امر ضروری و تخصصی، عمومیت یافته است؛ چرا که میراث گذشته، یافته هایی از معماری و تمدنی است که ما باید برای نسل های آتی به یادگار گذاریم و همین اصل بنیادین و اساسی یکی از مصادیق انتقال علم و هنر از نسلی به نسل های دیگر محسوب خواهد شد. در این پژوهش سعی بر آن شد تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، به بررسی معماری مشارکتی و کارگاه های طراحی پرداخته و با اشاره به ضرورت و اهمیت کار تیمی، ابعاد مرتبط مشارکت در کارگاه های طراحی معماری بیان شود. در این فرآیند، گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع مکتوب و دیجیتال انجام شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که الگوی طراحی آموزش مشارکتی، سبب ارتقاء سطح رشد رفتار جمعی خواهد شد ومشارکت جمعی در کارگاه های معماری سبب بهبود مسئله طراحی و امری مهم، حائز اهمیت و تأثیر گذار است.

در فرایند آموزش دانشجویان در کارگاه مقدمات طراحی، باید مطالعه، تشکیل طرح واره، تبدیل ایده به معماری و مهارت های اجتماعی توسعه یابد. لذا آموزش موثر جهت تسهیل یادگیری و ارتقاء همزمان توانایی طراحی و مشارکت برای ساختنِ دانش، توسط دانشجو در کارگاه مقدمات طراحی معماری اهمیت دارد و ضرورت تبیین مدل آموزش مشارکتی شامل فعالیت ها و اهداف معماری مشخص می شود. پرسش پژوهش، مدل آموزش مشارکتی معماری در کارگاه های مقدمات طراحی شامل چه روش های آموزشی است؟، و هدف، تبیین مدل آموزش مشارکتی در کارگاه های مقدمات طراحی معماری است. راهبرد تحقیق کیفی و روش اقدام پژوهی انتخاب شده است. فرایند تحقیق شامل چرخه یِ شناخت و تشخیص، پیشنهاد مدل، کاربست مدل، مشاهدهِ اجرا، و تبیین مدل آموزش مشارکتی درکارگاه طراحی معماری است. تکنیک های گردآوری داده ها تحلیل اسناد و مشاهده است. مدل نهایی در چهار بخش طوفان ذهنی، بحث گروهی، جیگسا به منظور مشارکت همه برای یادگیری و تقسیم فعالیت ها برای ساخت و در نهایت ارزیابی تبیین شده است. یادگیری در سه مرحله، پیش آزمون (تست خلاقیت و طراحی)، آزمون میانی (تست خلاقیت و تحلیل بنا)، آزمون نهایی (طراحی و ساخت مشارکتی نمایشگاه) ارزیابی می شود. پس از آموزش به شیوه های مشارکتی، از نتایج و مشاهدات مشخص می شود، مشارکت در تست خلاقیت و ساخت فضای معماری 82% افزایش یافت. 61% دانشجویان در آزمون تشریحی کل بناهای مورد پرسش را تحلیل کردند. 79% دانشجویان در طراحی، ارایه و ساخت نمایشگاه مشارکت داشتند. با اشتراک دانش و ارایه فردی و گروهی، دانشجویان در آموزش و تولید محصول شریک هستند.

بیان مسئله: سوال اصلی که باعث شروع این مطالعه شد، به دو چیز برمی گردد: 1) آیا مدرسان و دانشجویان در برابر عدم قطعیت باید انتظارات خود را به طور معقولی پایین بیاورند؟ 2) اگر نه، آیا آن‏ها می توانند یک برنامه پشتیبانی برای خود ایجاد کنند که گزینه مناسبی را برای آن‏ها فراهم کند اهداف: به گونه ای که هدف یادگیری مطابق با اهداف برنامه درسی تضمین شود؟ این مقاله یک سفر آموزشی جمعی را شروع کرد که در ابتدا با شکوه های جدی مواجه بود، اما در نهایت بازخورد مثبتی از دانشجویان دریافت کرد. شیوع ویروس کووید 19 در سطح جهان، مدرسی که از خارج از کشور کارگاه را هدایت می کرد و آموزش همیشگی رو در رو در کارگاه طراحی شهری، باعث نگرانی های اولیه شد. روش­ها: برای رفع این مشکلات، مدرسان بخش اول کارگاه را به آشنایی نظری با پنج اپیزود کشف شهری اختصاص دادند. آشنایی با تئوری، در حالی که در کارگاه های عملی کمتر استفاده می شود، تردیدهای اولیه دانشجویان را برطرف کرد. افزایش اعتماد به نفس دانشجویان، روحیه آن‏ها را برای اضافه کردن ساعات بیشتر به تولید تفاسیر خود، بهبود بخشید و راه آنها را به سمت تعریف مشکل، سنتز و طراحی باز کرد. نتیجه ­گیری: این روش در جستجوی کسب تلاش های پدیدار شناختی و هستی‏ شناختی ‏ای در آموزش کارگاه طراحی شهری است که به طور یکپارچه تر؛ با وارد کردن تئوری به طراحی، از روش های همگرا استفاده می کند.

آموزش معماری با هدف پرورش استعدادهای درونی و ارتقا مهارت های لازم و همچنین انتقال مفاهیم و ارزش های معمارانه، به دنبال تربیت افراد خلاق و آگاه در این حوزه است. از سویی آموزش طراحی معماری امری چالش برانگیز است که وابسته به متغیر های متعددی می باشد. یادگیری خدمت محور نیز ترکیبی از یادگیری تجربی و ارائه خدمات اجتماعی است و به وسیله آن، فراگیر در ارتباطی دوسویه با جامعه قرار می گیرید و با ارائه ی خدمت به جامعه، باعث حل مشکلات به روز و واقعی آن می شود و این خدمت در راستای یادگیری عمیق او عمل می کندو اینگونه می توان گفت که رویکردی آموزشی است که نظر و عمل را با یکدیگر ادغام می کند و با شناسایی مسائل واقعی در جامعه و ارائه راهکار برای حل آن، هم نظریه و عمل را باهم ترکیب می کند و هم باعث یادگیری عمیق می شود. پژوهش حاضر که از نوع پژوهش های توصیفی و به لحاظ ماهیت عملکردی، از پژوهش های کاربردی است به دنبال پاسخ به این سوال است که «آموزش خدمت محور چگونه و بر چه مبنایی دانشجوی معماری را در پیشبرد طراحی با توجه به کیفیت حضور و زندگی اجتماعی یاری میرساند؟ » با انجام مطالعات کتابخانه ای و اطلاعات موجود در پژوهش ها (استفاده از پیشینه پژوهشی)، کتب، اسناد، مدارک، گزارش ها و مستندات مربوط به همایش ها و پایگاه های وب راجع به نظریه ها، مفاهیم، متغیر ها و تعاریف خدمت محوری در دانشگاه ها پرداخته وبه این نتیجه رسیدیم که روش آموزش خدمت محور به دلیل ماهیت اجتماعی می تواند به عنوان روشی کارآمد در کارگاه های طراحی معماری مورد استفاده قرار گیرد و باعث ارتقا تعامل دانشجو با جامعه گردد.

رشته دانشگاهی معماری منظر حدود دو دهه سابقه فعالیت آموزشی و پژوهشی در ایران دارد و نیازمند رشد بستر نظری و عملی و بومی سازی علمی در کشور است. طراحی منظر نیز، که محور اصلی فعالیت های آموزشی و حرف های این رشته محسوب می شود، مستلزم گسترش مفاهیم، رو ش ها، و ابزار تخصصی و پژوهش محوری است.یک رویکرد پژوهشی در کارگاه طراحی، شناختن اولویتهای دانشجویان در انتخاب «مولدهای اولیه تاثیرگذار بر خلق طر حمایه در فرایند طراحی» است که به جهت گیری رویکردهای آموزشی، «پژوهش برای انجام»، و « پژوهش از طریق طراحی » کمک می کند. در این مقاله، با هدف تبیین ارز شهای تاثیرگذار بر طراحی منظر و با تکیه بر تحلیل محتوای ادبیات متاخر معماری منظر، به این پرسشها پاسخ داده می شود: مولدهای اولیه برای خلق طرح مایه کدام هستند؟ و کدامیک را باید در اولویت های آموزشی و پژوهشی« کارگاه طراحی منظر 1» تعریف کرد؟ ابتدا با تکیه بر یک تجربه طراحی مشترک در درس "طراحی منظر 1" در دو دانشگاه شهید بهشتی و بین المللی امام خمینی (ره) سعی شد تا از دانشجویانی، که آن درس را سپری کرده اند، در خصوص اولویت بندی مولدهای اولیه در « کارگاه طراحی منظر 1» نظرسنجی گردد. سپس پیمایش زمینه یابی، از طریق بازبینی طر ح مایه ها، ارسال پرسشنامه به ایمیل دانشجویان، و تحلیل پاسخ ها به روش آمار توصیفی و با کمک نرم افزار «اس پی اس اس» انجام شد. نتایج نشان داد که از میان عوامل « ارزشهای بوم شناختی » ،« ارزشهای زیبایی شناختی » ،« ارز شهای اجتماعی فرهنگی »، « مقیاس طرح » و« مطالعه الگوهای محلی و مصادیق نمونه موردی »، توجه به « مقیاس طراحی » و « ارز شهای بوم شناختی » به منزله مولد اولیه، در نظر دانشجویان اهمیت بیشتری دارند. مطابق نتایج، به رغم اهمیت عوامل فوق در نظر پاسخ دهنده ها (در زمان انجام تمرین« طرح 1» ) به دلیل فقدان آشنایی کافی با مولدهای اولیه نام برده، تصمیم گیری دانشجویان بیشتر متکی بر مهارت فردی بوده است. یافته های نظرسنجی بر اهمیت تعریف ابعاد ماهوی معماری منظر در «کارگاه طرح 1» دلالت دارد. در بیشتر پاسخها ( 62 %) بر ضرورت به کارگیری مفاهیم پایه و اصول محتوایی تاثیرگذار بر طراحی، در پروژ ه ای کوچک مقیاس و قابل نوآموزان طراحی منظر تاکید شده بود. مطابق یافته ها در « کارگاه طراحی منظر 1 » ، به ترتیب باید بر آموزش مفاهیم پایه و اصول بوم شناسی منظر، مفاهیم اجتماعی فرهنگی، و اصول زیبایی شناسی تاکید گردد و به منظور تبیین مفاهیم و اصول فوق، به مثابه مولد اولیه، به هنگام طراحی و کاربرد آ نها در خلق طرح مایه، پژوهشهای عملی انجام شود.

کارگاه های آموزش طراحی معمولا با مطالعه موضوع و سایت پروژه شروع و با پیشبرد یکی از گزینه های منتخب ادامه می یابد. اما ارتباط ضعیف بین مطالعات و محصول نهایی در اغلب موارد مشهود است. یکی از روش های ایجاد پیوند بین مطالعات طراحی و پروژه نهایی، برنامه ریزی فرایندی است که مطالعه هر بخش را با تمرین های عملی درباره آن بخش مربوط سازد. در این تحقیق یک گروه 12 نفره از دانشجویان کارشناسی رشته معماری در کارگاه طراحی معماری 3 دانشگاه هنر اصفهان شرکت داشتند. این مورد پژوهی واجد رویکرد کیفی است که از استدلال قیاسی جهت تحلیل اسکیس های دانشجویان در طول دوره فرایند طراحی بهره می برد. یافته ها نشان می دهد که ترکیب مطالعات با تمرین های عملی به کاربرد مطالعات در طرح نهایی کمک قابل توجهی می کند. نتایج بدست آمده از مقایسه محصول نهایی با اسکیس اولیه حاکی از آن است که ذهنیت (نقشه فکری) دانشجویان قبل از انجام فرآیند، پراکنده و نامنسجم بوده و تحت تاثیر تجربه آنان از مشاهده مدارس متداول کنونی است. اما این مساله در محصولات نهایی طراحی مشاهده نمی شود و پروژه ها از تنوع و خلاقیت بالایی برخوردار هستند.

شناخت دانشجویان یکی از عوامل مهم و موثر بر آموزش در کارگاه های معماری است. جهت کسب نتایج بهتر بر اساس آموزش و پرورش شناختی، در کارگاه های طراحی نیاز است تا به یادگیرندگان نیز در فرایند آموزش توجه شود.بر همین اساس؛ روانشناسان علوم تربیتی سعی در شناخت یادگیرندگان بر اساس ویژگی های شخصی کرده اند. یکی از این ویژگی ها، سبک های یادگیری است که ترجیحات یادگیری هر شخص را بیان می کند.این نوشتار نیز سعی دارد بر اساس یکی از انواع تقسیم بندی سبک های یادگیری که متعلق به «دیوید کلب» است و چهار سبک یادگیری واگرا، همگرا، انطباق یابنده و جذب کننده را مطرح می کند، به بررسی عملکرد دانشجویان معماری در کارگاه طراحی بپردازد.برای بررسی رابطه عملکرد دانشجویان با سبک های یادگیری، ابتدا بر اساس سیاهه سبک های یادگیری کلب به چگونگی توزیع دانشجویان معماری در سبک های یادگیری پرداخته می شود و سپس عملکرد دانشجویان در دو بخش فعالیت های کارگاهی، شامل طراحی و اسکیس ها مورد بررسی و مقایسه تطبیقی قرار می گیرد.نتایج این تحقیق نشان می دهد که دانشجویان با سبک یادگیری واگرا، دارای بهترین عملکرد و دانشجویان همگرا دارای ضعیف ترین عملکرد در کارگاه طراحی معماری هستند. همچنین مشخص شد؛ تاثیرات آموزشی برنامه اسکیس در دانشجویان جذب کننده و طراحی بلندمدت در دانشجویان انطباق یابنده از تاثیر بیشتری برخوردار است.

طراحی شهری به عنوان فعالیتی میان رشته ای در جهانی که کیفیت هایش اسیر کمیت ها شده بودند، سربرآورد تا جامعه را به وسیله ارتقای کیفیت های از دست رفته، بهبود بخشد. این امر در گرو شناخت صحیح اهداف رشته و روش های حصول به آن بود. برنامه های آموزشی متعددی برای تحقق اهداف مورد انتظار این رشته در سراسر دنیا و از جمله ایران پیشنهاد شد. دو جامعه دانشگاهی و حرفه ای بازوهای اصلی دستیابی به اهداف این رشته اند و هماهنگی این دو در تحقق اهداف رشته نقش اساسی دارد. لذا برای شناخت بهتر اهداف و انتظارات طراحی شهری، اسناد نظری متعددی بررسی و نظرات صاحبان اندیشه این رشته جمع بندی گردید و از آنجا که موضوعات مطروحه در کارگاه های طراحی شهری به عنوان مهمترین بخش آماده سازی دانشجویان برای ورود به حرفه طراحی شهری اهمیت زیادی دارد، هماهنگی موضوعات اولویت دار در جامعه حرفه ای و پروژه های کارگاه های طراحی شهری در دانشگاه های ایران مورد کنکاش و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان از هماهنگی در بعضی موارد و ناهمخوانی در بعضی دیگر دارد. به گونه ای که اصلاح برخی رویکردها و شیوه های موجود جامعه حرفه ای و علمی طراحی شهری در ایران اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. به علاوه جامعه حرفه ای در موارد بسیاری درک کاملی از ماهیت مسایل روز طراحی شهری نداشته و نظام آموزشی نیز اقدام موثری برای رفع این نقصان نکرده و نتوانسته است خلأهای نظری این رشته را در عرصه حرفه ای پوشش دهد و ابهام در مفاهیم آن را متناسب با ویژگی های بومی رفع نماید.

مقدمه: آموزش معکوس یکی از راهبردهای نوین آموزش شناختی است که می تواند بر توانایی های شناختی تأثیر داشته باشد. مطالعه-ی حاضر با هدف بررسی تأثیر روش آموزش معکوس در کارگاه های طراحی بر مهارت خودتنظیمی، خودکارامدی تحصیلی و تفکر طراحی دانشجویان معماری انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد همدان بود. دانشجویان بطور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل هر گروه 15 نفر تقسیم شدند. گروه آزمایشی، آموزش معکوس دریافت کردند. ابزارهای اصلی جهت جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه های خودتنظیمی ریان و کانیل (1989)، خودکارامدی تحصیلی جینک و مورگان (1999) و تفکر طراحی دوسی و همکاران(2018) بود. جهت تحلیل داده ها از آزمون کلموگراف اسمیرونف و آزمون لون برای محاسبه پیش فرض ها و از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره و دو متغیره MANCOVA استفاده شد.نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش معکوس در کارگاه های طراحی بر مهارت خودتنظیمی، خودکارامدی تحصیلی و تفکر طراحی دانشجویان معماری تأثیر داشته است. با محاسبه مجذور اتا، میزان تأثیر این آموزش بر مهارت خودتنظیمی (54 درصد)، بر خودکارآمدی تحصیلی ( 51 درصد) و بر تفکر طراحی ( 73 درصد) به دست آمد که می تواند باعث افزایش مهارت های مربوطه شود.بحث و نتیجه گیری: روش آموزش معکوس مبتنی بر کارگاه های طراحی، باعث افزایش خودکارامدی تحصیلی و مهارت خودتنظیمی و تفکر طراحی می شود. افزایش خودکارآمدی تحصیلی منجر به توانمندی باور دانشجو درباره ادراک خود از شایستگی ها و توانایی-هایش برای فهمیدن یا انجام دادن تکالیف می شود. همچنین این روش آموزشی به افزایش فعالیت دانشجو در کارگاه طراحی و خودتنظیمی او کمک می کند .و از آنجایی که افزایش توانایی های ذهنی و تفکر طراحی دانشجو در مهارت های عملی مرتبط با تکالیف یعنی طراحی نشان داده می شود؛ لذا برنامه های دانشگاه ها باید به گونه ای تنظیم شوند که در برنامه ریزی های آموزشی و برنامه درسی از روش های فعال تدریس استفاده شود که به جای ذخیره سازی داده ها، فراگیران بتواند در فرایند آموزش مشارکت کنند..نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش معکوس در کارگاه های طراحی بر مهارت خودتنظیمی، خودکارامدی تحصیلی و تفکر طراحی دانشجویان معماری تأثیر داشته و می تواند باعث افزایش مهارت های مربوطه شود.بحث و نتیجه گیری: روش آموزش معکوس مبتنی بر کارگاه های طراحی، باعث افزایش خودکارامدی تحصیلی و مهارت خودتنظیمی و تفکر طراحی می شود. افزایش خودکارآمدی تحصیلی منجر به توانمندی باور دانشجو درباره ادراک خود از شایستگی ها و توانایی-هایش برای فهمیدن یا انجام دادن تکالیف می شود. همچنین این روش آموزشی به افزایش فعالیت دانشجو در کارگاه طراحی و خودتنظیمی او کمک می کند .و از آنجایی که افزایش توانایی های ذهنی و تفکر طراحی دانشجو در مهارت های عملی مرتبط با تکالیف یعنی طراحی نشان داده می شود؛ لذا برنامه های دانشگاه ها باید به گونه ای تنظیم شوند که در برنامه ریزی های آموزشی و برنامه درسی از روش های فعال تدریس استفاده شود که به جای ذخیره سازی داده ها، فراگیران بتواند در فرایند آموزش مشارکت کنند.